Η κύρια ιδέα πίσω από το Adbusters, η βασική κριτική που κινητοποιεί τον αγώνα μας ενάντια στην καταναλωτική κοινωνία, είναι ο νοητικός περιβαλλοντισμός. Και για δεκαεπτά χρόνια, από το έβδομο τεύχος του Adbusters που δημοσιεύθηκε το 1993, ο υπότιτλος του περιοδικού ήταν «Το Περιοδικό του Νοητικού Περιβάλλοντος". Αλλά, τι ακριβώς είναι ο νοητικός περιβαλλοντισμός;{C}

Το Adbusters ιδρύθηκε το 1989 από τον Kalle Lasn και τον Bill Schmalz, ένα δίδυμο βραβευμένων σκηνοθετών ντοκιμαντέρ που ζουν στο Βανκούβερ, στη Βρετανική Κολομβία. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, ο Lasn έκανε ταινίες που διερευνούσαν τα πνευματικά και πολιτιστικά μαθήματα που θα μπορούσε να διδαχθεί η Δύση από την ιαπωνική εμπειρία με τον καπιταλισμό. Μία ταινία ιδίως, με τίτλο Satori in the Right Cortex (1985), προβλέπει την έμφαση των σαμποτέρ της κουλτούρας στις επιφοιτήσεις που πυροδοτούν αλλαγές στην ζωή. Η εμπειρία του satori, η βουδιστική λέξη που περιγράφει μία ξαφνική διαισθητική αφύπνιση, έγινε η θεμελιώδης στρατηγική αντίληψη για το κίνημα των σαμποτέρ της κουλτούρας.

Σε μια συνέντευξη του το 2001 με την εφημερίδα Kyoto Journal, ο Lasn εξήγησε τη σημασία αυτής της ταινίας για τη θεωρία πίσω από Adbusters:

«Όταν γυρνούσα μια ταινία στην Ιαπωνία με τον τίτλο Satori in the Right Cortex, ζήτησα από τον μοναχό που ήταν επικεφαλής ενός Ζεν μοναστηριού στην Καμακούρα, αν θα μπορούσα να τραβήξω πλάνα από τους μαθητές του ενώ διαλογίζονται. Ναι, είπε, αλλά πρώτα πρέπει εσύ να διαλογιστείς. Όταν αναδύθηκα μετά από αρκετές ημέρες σωματικού και ψυχολογικού μαρτυρίου, κάτι μου είχε πραγματικά συμβεί. Ο μοναχός είχε διακόψει την εύκολη ρουτίνα μου, και βγήκα στην άλλη άκρη ταπεινός, ευφορικός και αλλαγμένος. Ίσως μόνο όταν οδηγείσαι σε ένα νέο μοτίβο συμπεριφοράς όπως αυτό, είναι δυνατόν να ρίξεις μία φευγαλέα ματιά στον τρόπο που θα μπορούσε να είναι η ζωή. Το σαμποταζ της κουλτούρας βασίζεται στην ίδια έννοια. Είναι ένας τρόπος να σταματήσει η ροή του καταναλωτικού θεάματος αρκετό καιρό ,ωστε για να ρυθμίσεις τα σκηνικά σου.»

Ομοίως, το ίδιο το Adbusters γεννήθηκε από μια επιφοίτηση που άλλαξε τα δεδομένα.

Το 1988, το Συμβούλιο Δασικών Βιομηχανιών στη Βρετανική Κολομβία, η «φωνή» της βιομηχανίας υλοτομίας, αντιμετώπιζε τεράστια δημόσια πίεση από ένα αυξανόμενο περιβαλλοντικό κίνημα. Η βιομηχανία υλοτομίας αντεπιτέθηκε με μια τηλεοπτική διαφημιστική καμπάνια με το όνομα “Forests Forever” («Δάση για Πάντα»). Ήταν ένα πρώιμο παράδειγμα αντι-περιβαλλοντικής πλύσης εγκεφάλου: φωτογραφίες από ευτυχισμένα παιδιά, εργάτες και ζώα, με έναν καλοσυνάτο, αξιόπιστο αφηγητή ο οποίος διαβεβαίωνε το κοινό ότι η βιομηχανία υλοτομίας προστάτευε το δάσος.

Ο Lasn και ο Shmalz ήταν εξοργισμένοι από την κατάφωρη χρήση των δημόσιων ερτζιανών κυμάτων για την μετάδοση παραπλανητικής αντι-περιβαλλοντολογικής προπαγάνδας. Και αντεπιτέθηκαν με την παραγωγή της αντι-διαφήμισης “Talking Rainforest” («Το Τροπικό Δάσος που μιλάει») στην οποία ένα γηραιό δέντρο εξηγεί σε ένα δενδρύλλιο ότι «μία φάρμα δέντρων δεν είναι δάσος». Αλλά όταν το δίδυμο αγωνιστών πήγε για να αγοράσει τηλεοπτικό χρόνο στους ίδιους σταθμούς που είχαν προβάλει τη διαφήμιση της δασικής βιομηχανίας, απορρίφθηκαν. Το Adbusters γεννήθηκε από την αναπάντεχη συνειδητοποίηση ότι οι πολίτες δεν έχουν την ίδια πρόσβαση στη ροή των πληροφοριών όπως οι επιχειρήσεις. Μία από τις βασικές εκστρατείες μας εξακολουθεί να είναι η Media Carta, ένα «κίνημα για να κατοχυρώσει Το Δικαίωμα να Επικοινωνείς στα συντάγματα όλων των ελεύθερων εθνών, και στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου».

Για το Adbusters, το ενδιαφέρον για τη ροή των πληροφοριών υπερβαίνει την επιθυμία για την προστασία της δημοκρατικής διαφάνειας, της ελευθερίας του λόγου ή την πρόσβαση του κοινού στα ερτζιανά κύματα. Αν και αυτοί είναι αξιόλογοι σκοποί, το Adbusters τοποθετεί τη μάχη του νου στο κέντρο της πολιτικής του ατζέντας. Ο αγώνας για την καταπολέμηση της φιλο-καταναλωτικής διαφήμισης γίνεται όχι ως ένα μέσο για έναν σκοπό, αλλά ως αυτοσκοπός. Αυτή η μετατόπιση της έμφασης είναι ένα κρίσιμο στοιχείο του νοητικού περιβαλλοντισμού.

Εάν μία βασική αντίληψη του περιβαλλοντισμού ήταν ότι η εξωτερική πραγματικότητα, η φύση, θα μπορούσε να μολυνθεί από βιομηχανικές τοξίνες, η βασική αντίληψη του νοητικού περιβαλλοντισμού είναι ότι η εσωτερική πραγματικότητα, ο νους μας, μπορεί να μολυνθεί από τοξίνες πληροφοριών. Ο νοητικός περιβαλλοντισμός συνδέει τη μόλυνση του μυαλού μας από τα εμπορικά μηνύματα, με τις κοινωνικές, περιβαλλοντικές, οικονομικές και ηθικές καταστροφές που απειλούν την ανθρωπότητα. Νοητικοί περιβαλλοντολόγοι υποστηρίζουν ότι μια ολόκληρη σειρά φαινομένων, από την πετρελαιοκηλίδα της BP μέχρι την εμφάνιση της ευνοιοκρατίας, τη μαζική εξαφάνιση των ζώων, και τη σημαντική αύξηση των ψυχικών ασθενειών, προκαλούνται άμεσα από τις τρεις χιλιάδες διαφημίσεις που επιτίθονται το νου μας κάθε μέρα. Και αντί να θεραπεύσουμε τα συμπτώματα, με το να βιαστούμε να καθαρίσουμε τις εμποτισμένες με πετρέλαιο παραλίες ή περνώντας ανούσια νομοπλαίσια για την προστασία του περιβάλλοντος, οι νοητικοί περιβαλλοντολόγοι στοχεύουν την αιτία: τη βιομηχανία της διαφήμισης που τροφοδοτεί τον καταναλωτισμό.

Ο νους μας είναι μολυσμένος από μια συντριπτική επίθεση προπαγάνδας που επιδρά στις πεποιθήσεις μας, στις επιθυμίες και στην αντίληψη της πραγματικότητας. Η αντεπίθεση είναι επομένως πολύ πιο δύσκολη από τη διαμαρτυρία στους δρόμους ή κάνοντας κλικ σε λίγους συνδέσμους στο διαδίκτυο. Αυτό μας επαναφέρει στην έννοια του satori. Για την κατάρριψη της καταναλωτικής νοοτροπίας, χρειάζεται μια θεμελιώδης αλλαγή οπτικής γωνίας, μία επιφοίτηση, μετά την οποία τα πάντα αντιμετωπίζονται με νέα οπτική.

Ο νοητικός περιβαλλοντισμός είναι ένα αναδυόμενο κίνημα που κατά τα προσεχή έτη θα αναγνωριστεί ως ο θεμελιώδης κοινωνικός αγώνας της εποχής μας. Είναι τόσο μια ενωτική πάλη - μεταξύ νοητικών περιβαλλοντολόγων υπάρχουν τα πάντα, από συντηριτικοί Μορμόνοι έως ακραίοι αριστεροί αναρχικοί – όσο και ένας αγώνας που τελικά, επεξηγεί συγκεκριμένα την αιτία της ποικιλομορφίας των δεινών που μας απειλούν.

Για να ξεφύγουμε από τις νοητικές αλυσίδες, και τελικά να πετύχουμε την ένδοξη απελευθερωτική επανάσταση για την οποία η αριστερά τόσο καιρό ήλπιζε, θα πρέπει να γίνουμε οι ίδιοι πολεμιστές που, μέσω του σαμποτάζ της κουλτούρας, προκαλούν ένα κύμα επιφοιτήσεων που συντρίβει την καταναλωτική κοσμοθεωρία.